กำลังช้างสาร ๑

Acacia craibii I.C.Nielsen

ไม้พุ่มรอเลื้อย ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น เรียงสลับโคนก้านแขนงคู่แรกและคู่สุดท้ายและหรือคู่รองสุดท้ายมีต่อมรูปกลมรีคู่ละ ๑ อัน ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น กลม ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง ดอกเล็ก ฝักรูปขอบขนาน เมื่อฝักแก่และแห้งจะแตกออกเป็น ๒ ซีก

กำลังช้างสารชนิดนี้เป็นไม้พุ่มรอเลื้อยทอดยอดเกาะพันไม้อื่นขึ้นสูงประมาณ ๔ ม. กิ่งอ่อนและช่อดอกมีขนประปรายกิ่งแก่เกลี้ยง

 ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น เรียงสลับ ยาว ๖-๑๕ ซม. หูใบแปลงรูปเป็นหนามแหลมโค้งค่อนข้างกลมขนาดเล็ก ๑ คู่ ใบประกอบแยกแขนง ๖-๑๑ คู่ ยาว ๒-๔ ซม. บริเวณโคนก้านแขนงคู่แรกและคู่สุดท้าย และหรือคู่รองสุดท้ายมีต่อมรูปกลมรีคู่ละ ๑ อัน แต่ละแขนงมีใบย่อย ๒๑-๒๙ คู่ ขนาดเล็กมาก รูปขอบขนานแคบ ปลายมน โคนเบี้ยว

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น กลม ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง ดอกเล็ก กลีบเลี้ยงโคนติดกันเป็นรูปถ้วย ขนาดเล็กมาก ปลายหยักซี่ฟันแหลม ๕ หยัก กลีบดอก ๕ กลีบ รูปรีแกมรูปไข่ โคนติดกัน ปลายแยก เกสรเพศผู้มีจำนวนมากรังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุลจำนวนมาก

 ฝักรูปขอบขนาน กว้าง ๑๕-๒ ซม. ยาว ๕.๕-๙ ซม. แบน โค้งเล็กน้อย โคนสอบ ปลายแหลม เปลือกค่อนข้างบางมีเส้นนูนขนานห่างจากขอบฝักทั้ง ๒ ด้าน ๒-๓ มม. ด้านละ ๑ เส้น มีเส้นร่างแหปรากฏชัด เมื่อฝักแก่และแห้งจะแตกออกเป็น ๒ ซีก ก้านฝักยาวประมาณ ๑ ซม. มี ๑๒-๑๕ เมล็ด รูปรี แบน กว้างประมาณ ๓ มม. ยาว ๕-๖ มม. โค้งเล็กน้อยมีเยื่อนุ่มสีแดง

 กำลังช้างสารชนิดนี้เป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทย พบที่ จ. กาญจนบุรี ขึ้นตามริมลำธารในป่าดิบแล้ง บนพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๑๕๐ ม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กำลังช้างสาร ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Acacia craibii I.C.Nielsen
ชื่อสกุล
Acacia
คำระบุชนิด
craibii
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Nielsen, Ivan Christian
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1946- )
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ชวลิต นิยมธรรม